=> Deney ve Gözlem

Gözlem;  Bir olayı anlamak için, onun kendiliğinden meydana gelen belirtilerine müdahale etmeden duyu organlarını veya araç ve gereçleri kullanarak izlenmesine denir.

Bilim insanı öncelikle çok iyi bir gözlemci olması gerekir. Öte yandan gözlem yapmak için bilim insanı olmaya gerek yoktur. Toplum içinde bireylerin daha başarılı olması için iyi birer gözlemci olması gerekir. Kişilerin gözlemleri; karşılaştıkları olayların değerlendirilmesinde, zamanında ve doğru kararlar alabilmelerinde büyük avantajlar sağlar. Bu nedenle gözlem yaşamın her alanında vardır.

Temel doğa bilimi olan fizik, evrenin sırlarını maddenin yapısını ve bunların arasındaki etkileşimleri açıklamaya çalışırken başlıca iki metot kullanır. Bunlar gözlem ve deneydir. Bilim insanı öncelikle problemi belirler. Belirlenen problem doğrultusunda çeşitli gözlemler yapar, gözlemlerin ışığında problemin çözümüne yardımcı olacak hipotez önerir,(gözlemlerine göre önerilerde bulunur), bunları teste tabi tutar ve sonuçlar çıkarır. Gözlem bilimsel yöntemin ilk aşamasıdır. Gözlem yoluyla, gerçekler tek tek zihinlerde oluşur. Bu nedenle gözlemin fizikteki yeri büyüktür.

Eğer müdahale varsa, o gözleme “deney” denir. Gözlemi yapan kişi koşulları gözeterek nitel veya nicel gözlem metotlarından birini veya her ikisini de kullanabilir.

Nitel gözlem: Ölçü araçları kullanılmadan,  duyu organlarıyla yapılan  gözlem biçimidir.

Nicel gözlem: Nesnel, herkesçe aynı olan, ölçmeye dayanılarak yapılan ve sonucu rakamsal olarak belirten gözlemdir.

Nitel ve nicel gözleme aşağıdaki örnekleri verebiliriz.

-Kabın içindeki suyun sıcaklığını sudan çıkan buhara göre veya parmağıyla bulmaya çalışan kişilerin yapmış olduğu gözlem nitel gözlemdir. Termometreyle suyun sıcaklığını rakamsal olarak ifade eden kişilerin yapmış oldukları gözlem ise nicel bir gözlemdir.

Buradan çıkaracağımız sonuç ise nitel gözlemlerin kişiden kişiye göre değiştiğini, nicel gözlemlerin ise daha objektif olduğunu söyleyebiliriz.